Fornos de Raku.-
Os fornos de Raku merecen un capítulo aparte. As propias característcas do tipo de fornada fan que estes fornos sexan algo diferentes. Mentras que nun forno convencional é importante o aillamento e un reparto uniforme do calor nestes fornos non é un tema prioritario, por exemplo.
En primeiro lugar tenden a ser fornos mais ben pequenos e na maioria dos casos móbiles (cando non desmontabeis); as fornadas son ultrarápidas, asi que o aillamento será o básico a non ser que fagamos de cotio moitas sesións de carga e descarga. O feito de ter que meter e sacar pezas dun forno quente cunhas pinzas determina que a porta ten que ser cómoda, ampla e de fácil apertura sobor de todo si traballamos en solitario, un forno aberto a 1000º irradia unha calor considerabel e si o acceso é incómodo teremos a sensación de estar tostándonos a lume lento descarga tras descarga.
Que tipo de pezas imos cocer habitualmente é algo a ter en conta á hora de calcular as dimensións e características do forno xa que estibar as pezas como nunha fornada normal, con pivotes e placas resulta incómodo. Si precisamos estibar en pisos é recomendabel que a porta sexa frontal en vez de superior.
Un dos fornos de Raku mais utilizados é o do bidón. A súa construcción é ben sinxela. Precisaremos dun bidón metálico de 200 litros, atópanse (polo menos aqui) nas gasolineiras, non ten porqué estar impecabel senón que sairá mellor de prezo si xa está picado. Hai que facer un primeiro corte transversal a uns 12 cm. co que faremos a tapa; despois deberemos decidir o alto que queremos o forno e facer outro corte transversal para eliminar o sobrante. Para cortalo podemos usar unha serra de calar con folla de cortar metal ou unha rebarbadora con disco de corte de metal, sin esquecer repasar ca rebarbadora para evitar cortar as mans cas rebabas ó manipulalo. Cando construín este forno púsenlle 10 cm. de fibra de aillamento e chega perfectamente. A fibra vai cortada en tiras e simplemente apretada, só a porta necesita de cuplós (3). Este é un plano aproximado deste forno :

As pezas de arxila refractária están feitas ó torno resultan moi prácticas, sobre todo a que fai de chimenea, a solapa sirve para amarrar a fibra. Nesta peza faremos varios furados a diferentes alturas e repartidos a 120º ou a 90º (si queremos tres ou catro apoios) como se amosa no dibuxo, a súa misión non é outra que a de anclar esta peza no bidón cunhas puntas (si,si, unhas puntas; a pesar do que poida parecer) metidos de dentro hacia fora de xeito que fagan tope na carcasa metálica. É interesante que esta peza que fai de chimenea sexa, na súa parte mas estreita, algo menor de 10 cm. para ter a posibilidade de lle acoplar un tubo metálico e poder asi aumentar o tiro cando o precisemos.
Nestes fornos chega cun só queimador, como a rapidez é importante non escatimaremos en potencia, sin exaxerar; eu usaba un queimador tipo soplete do que se emprega para "chamuscar" o porco, veñen completamente montados con regulador de potencia e resultan bastante eficientes. A altura da cámara de combustión é a equivalente a un ladrillo refractário de canto (11,5 cm.), si vemos que non é abondo podemos aumentar esta altura cuns tacos ou anacos dalgunha placa vella, en calquera caso con 15 cm. debe chegar; usaremos dous ladrillos, un enteiro colocado enfrente do queimador (non diante senón enfrente) e dúas metades colocadas a ambos lados de xeito que formen un triángulo equilátero.
Outro forno moi usado é o que aparece nos planos de abaixo, é de leña pódese construir con ladrillos simplemente asentados con arxila basta

Ó ter a porta frontal estar esta a media altura resulta moi cómodo, e si as pezas están en dous pisos poderemos sacar as piezas sin necesidade de desmontar pivotes e placas (como si sucede no do bidón ou nos de carga superior). Teño visto este tipo de forno contruido con fibra adosada a planchas metálicas para construir o que é a cámara e la chimenea. O fogar sempre convén facelo con ladrillo ou bloque refractário
Outro tipo de forno de Raku que resulta moi interesante é o forno elevable como o que se ve no seguinte debuxo:

Nestes fornos hai dúas variantes; nunha delas o queimador esta permanentemente apoiado na soleira (como no do debuxo), na outra o queimador está suxeito á estructura e sube ca cámara. Eu, persoalmente, prefiro a segunda opción xa que perde menos calor no proceso de carga e descarga. A estructura é metálica forrada con fibra suxeita con cuplós, a chimenea podémola facer como a do forno de bidón.
Actualmente, cando falamos de Raku estamos a falar de pezas que unha vez sacadas do forno metémolas en serrin ou cousas parecidas, provocar fume e iniciar asi un proceso de reducción no enfriamento. O ideal é que mentras estamos enredados neste proceso vaia outra fornada en curso. É un momento da fornada no que o tempo apremia asi que resulta imposible poñernos a cargar detenidamente mentras outra serie de pezas espera polo serrín; ou unha cousa ou a outra. A non ser que estemos falando de cargas dunha soa peza. Por outra banda,(e sin conexión aparente) coñezo a ceramistas que levan moitos anos cocendo Raku e ós /ás que tanto traballo cas pinzas lles empeza a pasar factura. Unindo estes dous conceptos, o da rapidez e a posibilidade de prescindir das pinzas deseñei un forno que combinara as ventaxas do forno elevable as do forno de vagoneta. O boceto é o seguinte:

As vagonetas van unidas de xeito que cando "sacamos" unha arrastramos a outra, previamente cargada; necesitaremos algún tipo de referencia para saber cando está a vagoneta en posición podamos baixar a camára. Para evitar as pinzas podemos usar o sencillo sistema de facer o proceso do serrín na propia vagoneta, necesitamos un recipiente metálico con tapa, o diámetro dependerá do diámetro del horno, e o que abarque a carga.
Unha última cosa. En ningún destes bocetos, planos ou dibuxos hai unha indicación de dónde vai o pirómetro e é por algo. No primeiro forno de Raku que construín púsenlle (un mundo de precavido eu) un pirómetro. Que pouquiño durou aquela cana. Non resulta práctico e deberémonos acostumbrar a interpretar as tonalidades do forno.

Voltar arriba